Opinieblog: tijd voor een nieuwe socialmediastrategie

Elke ochtend scroll ik door mijn LinkedIn-feed en zie het steeds vaker: kritische posts over social media. Vakgenoten die twijfelen of ze nog op X moeten blijven. Collega’s die overstappen naar Signal. Docenten die experimenteren met Bluesky. De discussie over de rol van social media in ons vak lijkt een nieuwe fase te bereiken. Als (marketing)communicatieadviseur bij Van der Hilst Communicatie volg ik deze ontwikkelingen met grote interesse én met een groeiend gevoel van onzekerheid. Want als communicatieprofessionals zijn we afhankelijk van deze platforms. Of niet? Dit blog is geen handleiding met eenduidige antwoorden. Het is een openhartige verkenning van mijn zoektocht naar balans tussen professionele effectiviteit en persoonlijke ethiek.

De kernvraag: hoe verhoud ik mij tot deze dynamiek
In mijn dagelijkse praktijk gebruik ik social media om te verbinden, informeren en inspireren. Maar tegelijkertijd groeien mijn zorgen over privacy, ethiek en de macht van big tech. De vraag die mij bezighoudt is dus niet alleen óf ik social media moet blijven gebruiken, maar vooral hoe ik me ertoe verhoud. Moet ik loyaal blijven aan de bestaande platforms? Zijn er serieuze alternatieven? En als ik blijf, onder welke voorwaarden? Wanneer botsten mijn professionele doelen met mijn morele kompas? En hoe gaan anderen hiermee om? 

Onderzoek bevestigt de verschuiving
De kentering die ik waarneem is niet alleen gebaseerd op onderbuikgevoel. Uit recent onderzoek van NewCom blijkt dat het gebruik van bepaalde socialmedia-platforms daadwerkelijk verandert. Ook deden Renata Verloop en Jules Ernst onderzoek naar hoe actief gemeenten zijn op X. Daaruit blijkt dat veel overheidsorganisaties hun strategie heroverwegen. Er is ook kritische journalistiek over big tech. Journalistieke publicaties (artikelen in o.a. NRC, De Correspondent en Follow the Money) werpen licht op de verwevenheid tussen big tech en overheden. En die publicaties versterken alleen maar mijn ethische dilemma’s. Zeker als professional die afhankelijk is van deze platforms.

Drie verschillende digitale houdingen uit ons vakgebied
De meningen in de communicatiebranche lopen uiteen. Een aantal terugkerende stromingen lees je hieronder:

Degenen die traditionele platforms verlaten
Sommige professionals zetten een duidelijke stap weg van gevestigde social mediakanalen. Zo kondigde docent Huib Koeleman aan dat hij X achter zich laat en overstapt op Bluesky. Ook zien we een groeiende beweging naar privacyvriendelijke alternatieven zoals Signal. Op 1 maart vond zelfs de Nationale WhatsApp-overstapdag plaats. Een initiatief om gebruikers richting andere platforms te bewegen.

Degenen die twijfelen maar (nog) blijven
Andere professionals kiezen er bewust voor om te blijven, omdat ze sterke argumenten zien voor hun aanwezigheid op deze platforms. Docent Tom Compaijen blijft actief op X vanwege de rol van het platform in crisiscommunicatie. Hij zegt: ‘Ik merk dat er verschillende meningen zijn over of je desinformatie op X dan ook op X moet bestrijden (zoals ik in NRC schreef). Of dat je die desinformatie ook via de andere kanalen kunt bestrijden. Dus als je het iets algemener trekt: moet je desinformatie bestrijden binnen het middel of is dat eigenlijk niet nodig?’

Degenen die alternatieven onderzoeken binnen de traditionele platforms
Een middenweg wordt gezocht door professionals die experimenteren met hybride strategieën en oproepen tot alternatieve spelregels binnen de bestaande platformen. Docent en socialmedia-expert Kirsten Jassies stelde op LinkedIn de vraag of we de mens en politiek nog kunnen scheiden van kanalen. Haar post kreeg veel reacties, zoals die van Michelle van der Hut: ‘Social media heeft nog steeds toegevoegde waarde voor organisaties, maar het vraagt wel om een meer authentieke en menselijke benadering.’ De druk van algoritmes en ROI maken dat lastig, maar in sommige sectoren blijven social media onmisbaar. Contentconsultant Wieteke Alvarez pleit voor overheidsregulering en ethische richtlijnen, maar erkent ook dat sommige (grotere) merken - zoals LUSH - succesvol zijn zonder social media. Al is de impact op hun online zichtbaarheid onzeker.

Wat blijft waardevol aan social media?
Ondanks de uitdagingen zie ik ook redenen om social media te blijven gebruiken:

Bereik en zichtbaarheid: social media bieden mij als (marketing)communicatieprofessional de mogelijkheid om mijn doelgroep direct te bereiken.

Dialoog, interactie en impact: social media dé plekken waar ik namens onze organisatie impact maak, bewustwording creëer en mensen in beweging breng.

Kennisdeling: discussies en inzichten op platforms zoals LinkedIn zijn nog steeds een waardevolle bron van inspiratie. En daarnaast voor mij dé plek voor lekkere recepten, het vinden van opvoed-advies en het plannen van de volgende onvergetelijke vakantie (en oké dan, ook voor het vinden van de laatste gossip en kattenfilmpjes).

Mijn persoonlijke worsteling als (marketing)communicatieadviseur
Toch blijf ik worstelen met de vraag: hoe kan ik social media blijven inzetten zonder me ongemakkelijk te voelen bij de ethische en maatschappelijke implicaties? Als professional werk ik dagelijks met social media en zie ik de kracht ervan. Tegelijkertijd begrijp ik de zorgen. Moeten we nieuwe richtlijnen ontwikkelen? Moeten we als sector kritisch blijven reflecteren op hoe en waar we communiceren? Ik heb geen eenduidig antwoord. Elke organisatie, elk merk moet hierin zijn eigen weg vinden. Voor nu is het duidelijk dat wij vanuit Van der Hilst Communicatie via in ieder geval LinkedIn en Instagram nog steeds bijdragen aan ons organisatiedoel: het begeleiden van communicatieprofessional tijdens hun loopbaan. Want juist op deze kanalen bereiken we een grotere groep communicatieprofessionals. Door het delen van waardevolle kennis van, met en door vakgenoten. 

Wat voor mij cruciaal is? Bewuste keuzes maken, gebaseerd op zowel praktische als ethische overwegingen. En vooral: in gesprek blijven met vakgenoten over hoe we samen in dit veranderende landschap kunnen navigeren.

Wat denk jij? Deel je inzichten!
Deze discussie raakt de kern van ons vak: hoe communiceren we effectief, zonder onze principes uit het oog te verliezen? Daarom ben ik benieuwd hoe jij als communicatieprofessional omgaat met deze veranderingen. Welke afwegingen maak jij bij de inzet van social media? Ben je kritischer geworden, of juist niet? En hoe zie jij de toekomst van social media voor organisaties?

Vul onze enquete in of deel je gedachte in de reacties onder mijn LinkedIn-artikel. Samen kunnen we misschien niet dé oplossing vinden, maar wel van elkaar leren en elkaar inspireren in een landschap dat blijft veranderen.