Communicatie is meer dan zenden: het is luisteren, verbinden en handelen vanuit wederzijds begrip

Communicatieprofessional Kaoutar El Oualid aan het woord: 

Binnen de gemeente Utrecht werkt Kaoutar El Oualid aan meer dan alleen communicatie. Als strategisch communicatieadviseur ziet zij diversiteit en inclusie niet als trends, maar als essentiële bouwstenen voor verbinding en impact.

Voor Kaoutar draait communicatie niet alleen om wat je zegt, maar vooral om hoe goed je luistert. Haar missie: verhalen zichtbaar maken en communicatie toegankelijk maken voor iedereen. ‘Een boodschap is pas effectief als mensen zich erin herkennen,’ zegt ze. Hoe zorgt zij ervoor dat communicatie meer is dan alleen woorden?

Diversiteit en inclusie: meer dan een streven
‘Inclusie betekent niet alleen dat iedereen mag meedoen, maar ook dat iedereen zich gehoord en gewaardeerd voelt,’ legt Kaoutar uit. ‘Diversiteit gaat over zichtbare en onzichtbare verschillen, zoals afkomst, gender, neurodiversiteit en levensbeschouwing. Maar zonder inclusie blijft diversiteit een statistiek in een rapport in plaats van een kracht binnen de organisatie.

’Voor Kaoutar is diversiteit en inclusie geen project of opdracht, maar een intrinsieke motivatie. Haar nieuwsgierigheid naar andersdenkenden en hun perspectieven zorgt ervoor dat zij patronen doorbreekt en stemmen hoorbaar maakt die anders onopgemerkt blijven. Want haar missie is niet alleen spreken over diversiteit en inclusie, maar het echt in de praktijk brengen.

Een veelgehoorde uitspraak bij communicatie over diverse gemeenschappen: ‘We bereiken ze niet.’ Maar de vraag is: hoe proberen we ze te bereiken? Te vaak wordt gedacht dat een brief of poster voldoende is. Dat als we helder communiceren, de boodschap vanzelf aankomt. Maar communicatie gaat niet alleen om wát je zegt. Het draait om hoe, waar en met wie je het gesprek voert.

Neem veiligheid. Je kunt een formele informatieavond organiseren, maar als de doelgroep niet komt, heb je ze dan écht bereikt? Of is het effectiever om ouders op het schoolplein aan te spreken? Dáár hoor je wat er speelt.

Diverse gemeenschappen bereik je niet door te wachten tot zij naar jou toe komen. Jij moet naar hen toe. Begrijp hun leefwereld, pas je aanpak aan en kies de juiste setting. Communicatie is meer dan zenden. Het is luisteren, verbinden en handelen vanuit wederzijds begrip.

De rol van communicatie in inclusie
’Communicatie is een krachtig middel om stereotypen te doorbreken en een inclusieve cultuur te bevorderen. ‘Door bewust te kiezen voor inclusieve taal, divers beeldgebruik en toegankelijke formats, laat je zien dat iedereen meetelt,’ zegt Kaoutar.

Binnen de gemeente Utrecht adviseert ze over hoe communicatie inclusiever kan. ‘We ontwikkelen richtlijnen, geven trainingen en helpen collega’s kritisch naar hun communicatie te kijken.’ Dat betekent niet alleen letten op taalniveau, maar ook op culturele gevoeligheden en doelgroepen.

Weerstand hoort bij verandering. ‘Sommigen ervaren genderinclusieve taal als overbodig,’ merkt ze op. ‘Dan helpt het om niet de discussie op te zoeken, maar het gesprek te voeren over waarom taal ertoe doet.’ Begrip ontstaat door open gesprekken, niet door opgelegde regels.

Kaoutar is Strategisch communicatieadviseur bij de Gemeente Utrecht en is in 2025 uitgeroepen tot jonge ambtenaar van het jaar!

Hoe communicatieprofessionals het verschil kunnen maken
Wat kunnen communicatieprofessionals doen om inclusie te bevorderen? Kaoutar’s advies: wees nieuwsgierig, stel vragen en durf buiten je eigen perspectief te kijken.

‘Inclusieve communicatie is geen checklist, maar een continu proces. Durf feedback op te halen, test hoe je boodschap overkomt en pas je aanpak aan.’

Concrete tips:

• Betrek ervaringsdeskundigen bij je communicatie;
• Volg trainingen over inclusieve communicatie;
• Analyseer je eigen communicatie-uitingen kritisch;
• Zorg voor begrijpelijke en toegankelijke taal;
• Vermijd stereotypen in beeld en taal*;
• Zie weerstand als een kans: ga het gesprek aan.

Als communicatieadviseur heb je een sleutelrol in hoe organisaties zich uiten. Echte impact zit in details: de woorden die je kiest, de beelden die je gebruikt en de verhalen die je vertelt. Uiteindelijk draait communicatie niet om zenden, maar om échte verbinding.

De toekomst van communicatie
Communicatie is een krachtig middel om verandering te stimuleren, maar alleen als het verder gaat dan mooie woorden. Kaoutar gelooft dat inclusie niet alleen zichtbaar, maar ook meetbaar moet zijn. ‘Het gesprek over diversiteit en inclusie moet rationeel worden gevoerd. We moeten niet alleen voelen dat iets werkt, maar het ook feitelijk kunnen aantonen.’
Voor communicatieprofessionals ligt hier een belangrijke taak. Diversiteit en inclusie zijn geen trends, maar essentiële waarden die organisaties én de samenleving versterken. Door bewuste keuzes te maken in taal, beeld en aanpak kunnen we inclusie niet alleen bespreekbaar maken, maar ook concreet verankeren in beleid en praktijk.

*Aanvullende tip! Ga naar de website van CommunicatieRijk, Dienst Publieke en Communicatie van het ministerie van Algemene Zaken, voor een gids met handvatten: https://www.communicatierijk.nl/vakkennis/inclusieve-communicatie/documenten/publicaties/2024/03/06/diversiteit-in-beeld