.svg)
Lisette Kaptein deelt haar favorieten.
Heldere, doelgerichte communicatiemiddelen maken die stakeholders en doelgroepen informeren, overtuigen of in beweging brengen. Dat is onze grootste uitdaging als communicatieprofessional. Communiceren met impact. En soms is het een zoektocht naar wat voor jouw communicatievraag écht werkt. Zeker in deze tijd met informatie-overload, het gevaar van desinformatie en steeds veranderende algoritmes. Gelukkig kunnen we vanuit ons vakgebied leunen op flink wat (semi-)wetenschappelijke theorieën, praktische communicatiemodellen en vele voorbeelden uit de praktijk. Graag neem ik je mee in mijn vijf favoriete modellen* die mij in mijn jarenlange adviespraktijk hebben geïnspireerd en geholpen om effectiever te communiceren.
#1 Het ideale startpunt voor strategische vraagstukken
Het Strategisch Communicatieframe van Betteke van Ruler
Dit frame is voor mij een ideaal startpunt om op een gestructureerde manier een communicatiestrategie te ontwikkelen. Het geeft je als communicatieprofessional handvatten om een strategie vorm te geven. Het frame dwingt je goed na te denken over de organisatiedoelen, de communicatievraag die daarachter ligt en vooral om écht keuzes te maken. Het frame en bijbehorend ‘zelfhulpboek’ helpt je bij het schrijven van een heldere visie en ambitie, laat je nadenken over wie je wanneer wil betrekken of beïnvloeden, en dwingt je om daadwerkelijk focus in je communicatie aan te brengen. En dat het liefst op 1 A4 (of A3): helder visueel weergegeven. Het geeft een stevig en goed onderbouwd fundament onder jouw communicatiestrategie. Zo wordt het frame voor hele specifieke (overheids-)communicatievragen nóg krachtiger. Een tip: een strategie maak je nooit solo, maar juist samen met je collega’s, management en stakeholders. Het frame is een heel fijn hulpmiddel bij strategische vraagstukken waar je met collega’s en AI als brainstormmaatje
aan samenwerkt.
#2 Geeft handelingsperspectief om beter in te spelen op gedrag
De Roos van Leary van Timothy Leary e.a.
De Roos van Leary geeft schematisch verschillende gedragsmogelijkheden tussen mensen en het effect daarvan op anderen weer. Dit model is mede ontwikkeld door naamgever en psychologisch onderzoeker Timothy Leary op basis van jarenlang wetenschappelijk onderzoek. Het is een heel handig en snel te begrijpen model dat gedrag probeert te analyseren. Het model geeft inzicht in gedrag en geeft je handelingsperspectief om beter in te spelen op het gedrag van de ander. Reuze handig én essentieel in het verbeteren van je persoonlijke communicatie. Of voor de samenwerking in een team. En in het versterken van je effectiviteit als adviseur. Online is er veel over te lezen en bekijken. Mijn tip: bereid je vóór ieder belangrijk of moeilijk gesprek mentaal goed voor. Door na te denken over wie er tegenover je zit, welke interactie je met de ander wilt aangaan en met welk gedrag van jezelf dan het meest effectief bent. Dit model helpt in allerlei gesprekssituaties: tussen 2 individuen of bij teamontwikkeling.
#3 Een praktische bril voor complexe communicatievraagstukken
Het Communicatie Model van Wil Michels
Het model bestaat uit 3 blokken (analyse, strategie en aanpak) en 12 bouwstenen. Via die bouwstenen krijg je grip op wat communicatie kan betekenen in jouw organisatie. En dat kan jou prima helpen in het gesprek wat je met je opdrachtgever, leidinggevende of projectleider hebt over wat effectieve communicatie is. Wat het boekje ‘Het Communicatie Model compact’ aantrekkelijk maakt? De klare taal en kernachtige toelichting van allerlei communicatietermen per bouwsteen. Het neemt je aan de hand mee als je aan het begin van een communicatievraagstuk staat en dwingt je complexe zaken eenvoudig te verwoorden. Een fijn handboek om op je werkplek te hebben liggen om het nog eens na te slaan.
#4 Voor het effectief beïnvloeden van gedrag met communicatie
Het Communicatie Activatie Strategie Instrument (CASI) van de Rijksoverheid
Ken je de overheidscampagnes over NIX18? Corona? En energiebesparing? Die zijn allemaal ontwikkeld met het Communicatie Activatie Strategie Instrument (CASI). Het CASI-traject bestaat uit 6 stappen die stevig inzoomen op de analysekant van je vraagstuk over gedragsverandering. Het haakt in op welk beleidsdoel je wilt halen. Vervolgens vertaalt het model die beleidsdoelen in een paar stappen naar gedragsdoelen en hoe je daar via gedragsbepalers effectieve communicatiestrategieën en -middelen voor ontwikkelt. De verschillende beschreven interventiestrategieën maakt dit model naast de analyse op gedrag ook zo prettig werkbaar. Zo kun je nog effectiever het gedrag beïnvloeden voor jouw vraagstuk. Kijk op Communicatierijk voor uitgebreide toelichting, handleiding en templates. Mijn oproep: vergeet de ethische kant van gedragsbeïnvloeding niet en stel vooraf je eigen morele kompas goed af.
Versterk je toolbox met drie specifieke overheidscommunicatiemodellen – CASI, Factor C en Dilemmalogica – in onze training Overheidscommunicatie Tools.
👉 Ontdek de training en schrijf je in voor CASI, Factor C en Dilemmalogica in de praktijk
#5 Twee modellen voor interne communicatie (bij verandering)
Interne Communicatie bij veranderingen van Huib Koeleman
Huib Koeleman is al jaren dé vakexpert als het gaat om interne communicatie. Zijn publicaties gebruiken we graag in onze opleidingen. In de nieuwste druk van zijn boek over interne communicatie beschrijft Huib het ‘Interne Communicatie Canvas’. Een praktisch model om na te denken over je interne communicatie, welke doelen je wilt bereiken en via welke kanalen je dat kan doen. Een onmisbaar (basis) naslagwerk in je boekenkast.
Interne communicatie gaat vaak over veranderingen. Van werkprocessen, de inrichting van de organisatie of de veranderende koers. Medewerkers meenemen, betrekken, informeren hoort bij je taak als communicatieprofessional. Huib heeft het standaardwerk over veranderen in organisaties van De Caluwé en Vermaak als basis genomen om dit te vertalen naar onze communicatiepraktijk. De Caluwé beschrijft vijf visies op veranderen en duidt dat aan met kleuren. Huib heeft deze algemene verandertheorieën aangevuld met wat dit betekent voor ons communicatievak. Zo kun je zelf betekenis geven aan welke visie op veranderen voor jouw organisatie werkt. Plus, bonus: Huib heeft nóg 2 visies (en bijbehorende kleuren) op veranderen toegevoegd. Deze ‘veranderkleuren’ helpen jou als communicatieprofessional bij het analyseren van de beste aanpak voor interne communicatie bij verandering. Ook een standaardwerk wat mij betreft.
Welk model is jouw favoriet? Laat het mij weten. Zo brengen we samen het communicatievak verder!
*Voor mij werken de modellen en theorieën als hulpmiddel. Het zijn geen invuloefeningen of trucjes die je standaard kunt toepassen. Juist in ons vak is het de combinatie van de competenties analyseren, luisteren, probleem oplossen en creativiteit waardoor wij organisaties verder brengen met communicatie. Het is altijd maatwerk!
