‘Woordvoerders weten het allemaal beter en lezen meerdere kranten van voor naar achteren. Maar je moet af en toe ook om jezelf kunnen lachen. Neem het niet altijd állemaal te serieus.’ Pieter Bas Simons, Manager Bestuurscommunicatie van de gemeente Rotterdam, geeft een mooie inkijk in het takenpakket en de praktijk van woordvoerders van een van de G4-gemeenten.
’Alle wethouders in Rotterdam hebben een eigen woordvoerder. Een van de belangrijkste afwegingen bij het aannemen van een woordvoerder is de match met de betreffende bestuurder. Pieter Bas legt uit: ‘Onze woordvoerders begeleiden de bestuurder. Zij zijn een van de meest nabije adviseurs van de bestuurder. Je bouwt een vertrouwensband op, want je maakt een wethouder op zijn/haar grootste hoogte- en dieptepunten mee. Je ziet en spreekt elkaar dagelijks. Dat gaat alleen goed als het persoonlijk klikt. Ik selecteer nieuwe collega’s dan ook op karakter i.c.m. de betreffende bestuurder en match met het team. Daarnaast is het belangrijk dat je in deze rol stevig in je schoenen staat en een eigen mening hebt.’
Woordvoerder van bestuur is eigenlijk adviseur
‘Een goede woordvoerder constateert, adviseert en gaat over tot actie’, gaat Pieter Bas verder. ‘De functienaam woordvoerder past eigenlijk niet bij de rol, die je binnen de afdeling Bestuurscommunicatie van onze gemeente vervult. Onze woordvoerders zijn adviseurs. Dat wij de telefoon opnemen als de pers belt, is zo klaar als een klontje. Maar, de bestuurder doet uiteindelijk het woord. De reactie op een eventuele persvraag bepalen we in nauwe samenwerking met de bestuurder. Daarbij rekent hij of zij op jouw deskundigheid, maar zij treden op de voorgrond. Onze woordvoerders zorgen ervoor dat hen dit goed afgaat, omdat ze hen o.a. van de juiste informatie voorzien. Wij moeten hen effectiever maken. Dat kan zelfs over kledingadvies gaan.’
Luiken open i.p.v. gesloten
Pieter Bas legt uit: ‘Naast het belang van een goede werkrelatie tussen de bestuurder en de woordvoerder is het ook essentieel dat je een relatie opbouwt met de pers. Ook al ben je daar maximaal tien procent van je tijd mee bezig. Je moet weten waar een journalist mee bezig is om te begrijpen waarom hij/zij een vraag stelt. En het is noodzakelijk dat je binnen de organisatie snel je weg kan vinden, dus ook de relatie met de interne collega’s is van belang. Soms is het passender om een ambtenaar het podium te geven, omdat zij inhoudelijk meer van een onderwerp weten. Natuurlijk is een wethouder eindverantwoordelijk, maar hij hoeft het niet alleen te doen. Ik zie het als mijn taak om die gezamenlijke verantwoordelijkheid binnen onze gemeente verder vorm te geven en de organisatie hierin te begeleiden. Niet alleen om de pers te woord te staan, maar om meer openheid te creëren. Dat de reflex niet blijft dat we de luiken sluiten als er iets anders loopt dan gepland. Ik ben ze juist aan het opendraaien. Daarvoor moeten we de ambtenaren eveneens weerbaar maken, zodat iedereen met een journalist kan praten als ze dit willen. Dat vraagt training en begeleiding.
‘We weten het allemaal beter, lezen elke krant van voor naar achteren, maar je moet af en toe juist ook heel erg om jezelf lachen. Neem het niet altijd allemaal té serieus.’
Woordvoerder moet fouten durven maken
Die weerbaarheid is een belangrijk onderdeel van het woordvoerderschap. ‘Ik kan voorbeelden noemen waarbij collega’s zich heel rot hebben gevoeld over het verloop van contact met de pers. De druk is hoger, want zaken die niet goed of anders verlopen, liggen onder een vergrootglas. Dat is echt wel een verschil met woordvoerderschap in het bedrijfsleven. Wij werken samen met publieke personen’, aldus Pieter Bas. ‘Maar, als je daar te lang op blijft knagen, dan gaat het ten koste van jezelf. Dan nemen emoties de overhand. We hebben daar binnen ons team veel aandacht voor. Loyaliteit naar elkaar staat op nummer 1. Je kunt niet alles perfect doen en je moet fouten durven maken. Daaraan helpen we elkaar herinneren.’
Flink pakket vereisten
Woordvoerderschap vereist een flink pakket aan eigenschappen. Zo moet je stressbestendig en besluitvaardig zijn en lef hebben. Maar, ook nieuwsgierigheid, zelfkennis en relativeringsvermogen zijn cruciaal. Pieter Bas besluit: ‘We weten het allemaal beter, lezen elke krant van voor naar achteren, maar je moet af en toe juist ook heel erg om jezelf lachen. Neem het niet altijd állemaal te serieus. Dit is mensenwerk. Wij zijn dienend aan het bestuur van de gemeente Rotterdam. Als je je positie hebt verdiend, dan mag je overal wat van vinden en je uitspreken. Als je vervolgens ziet dat een bestuurder de aanpak volgt, zoals je vooraf hebt besproken, is dat hele waardevolle erkenning. Dat vind ik echt mooi!’
| Het mag duidelijk zijn dat het naast een intensief of ook prachtig vak is! Wil je jouw woordvoerderschap verbeteren? Tijdens de opleiding Senior Woordvoerder van Van der Hilst Communicatie wordt hierop gedurende een half jaar ingegaan. Samen met Van Luyken bieden we deze opleiding aan. Benieuwd? Hier vind je meer informatie. |
