10 x antwoord op de vraag 'wat doe jij met communicatie?'

Uiteenlopend veel specialismen: 10 x antwoord op de vraag 'wat doe jij met communicatie?'

Wat zeg jij als je de vraag krijgt: ‘wat doe jij eigenlijk voor werk?’ Een antwoord kan zijn: ‘ik werk in de communicatie.’ Hoeveel communicatieprofessionals we precies in Nederland hebben, weten we niet. Maar Betteke van Ruler telde er in 2016 al zo’n 150.000. En al die professionals waren toen in te delen in 60 verschillende communicatiespecialismen. Dat terwijl de rol en focus van communicatieprofessionals de afgelopen jaren ook nog eens sterk veranderde. Er komen functies bij en andere taken verdwijnen. We maakten een top 10 van de meest voorkomende communicatiefuncties. Pas jij in één van deze 10 ‘hokjes’? Of is jouw functie een combinatie van meerdere beroepsprofielen? 

1. Aan de slag als woordvoerder! Eh, en dan?

Een flauwe reactie zou natuurlijk zijn: ‘Geen commentaar’. En dat is nu júist een antwoord dat je als goede woordvoerder niet moet geven. Woordvoerders hebben namelijk als taak om informatie over hun organisatie zo duidelijk - en soms zo snel mogelijk - toe te lichten. Hoe complex de persvraag af en toe ook is. Toch hoef je niet overal antwoord op te geven, hoor. In deze functie lever je een grote bijdrage aan de reputatie van de organisatie of persoon waarvoor je werkt. Hieronder lees je in het kort meer over deze boeiende, specialistische rol binnen het communicatievak.

Een woordvoerder is verantwoordelijk voor het hele proces van vragen van de pers

Ah, vandaar dus dat we deze functie ook wel persvoorlichter noemen. Sommige dagen bepaalt de actualiteit en daarmee dus de journalistiek de agenda van een woordvoerder. Geen dag is hetzelfde. Woordvoerders werken voor een regering, bedrijf, persoon of instantie. Mede dankzij informatie van woordvoerders kan de media lezers van kranten, televisiekijkers, radioluisteraars of bezoekers van online platforms actuele informatie geven. In goede en slechte tijden. Omdat organisaties deze kanalen ook graag zelf inzetten om nieuws naar buiten te brengen via de media, is het belangrijk dat de woordvoerder de relatie met verschillende journalisten goed onderhoudt. Je kunt bijvoorbeeld persberichten opsturen, een persconferentie organiseren of een persbezoek doen. Je ziet het: een goede woordvoerder bezit een flink pakket aan vaardigheden.

2.    Wat doet een tekstschrijver eigenlijk?

De functie van tekstschrijver is breed, omdat er heel veel verschillende tekstsoorten zijn. En dan hebben we het nog niet eens over de tekstschrijvers die boeken, songteksten, theaterstukken of reclameteksten schrijven. Binnen het communicatievak alleen al zijn er uiteenlopende specialisaties voor tekstschrijven. Bijvoorbeeld het schrijven van persberichten, webteksten, social mediaposts, speeches en artikelen voor personeelsbladen. Wat tekstschrijvers precies doen, verschilt dus per organisatie. Maar: dat goede tekstschrijvers taalvaardig zijn, is een feit. Binnen het communicatievak hebben tekstschrijvers altijd de taak om gedachten, ideeën en bedrijfsinformatie in begrijpelijke en aantrekkelijke teksten over te brengen. 

Zonder tekstschrijvers geen communicatie

Zo is het echt. Want schriftelijke communicatie is nog steeds onmisbaar in het communicatievak. Zelfs het gesproken woord komt voort uit geschreven tekst. Websites zijn onleesbaar zonder tekst, natuurlijk. En onvindbaar zonder de juiste zoekmachineoptimalisatie waarvoor – je raadt het al - ook woorden nodig zijn. Dat verklaart ook de veelzijdigheid van deze communicatiefunctie. Een goede tekstschrijver is creatief, kan zich goed inleven in de doelgroep, is scherp, leest zich goed in en heeft humor zonder alleen maar lollig te zijn. Eigenlijk is de term tekstschrijver veel te beperkt voor zo’n veelzijdige functie !

Het vak staat niet stil. Jij ook niet? Wie denkt dat tekstschrijven een vastomlijnd ambacht is, heeft deels gelijk. Het vraagt nog steeds om taalgevoel, creativiteit, inlevingsvermogen en scherpe ogen. Maar zelfs de beste tekstschrijver werkt niet meer precies zoals tien jaar geleden. Of vijf. Of vorig jaar. Want het vak beweegt. En dus bewegen tekstschrijvers mee.

Eén van die ontwikkelingen? AI. Steeds vaker werkt een tekstschrijver niet alleen, maar mét een digitale sparringpartner. Zoals ChatGPT. Maar hoe werkt dat dan in de praktijk? Helpt het echt? Of levert het vooral extra werk op?

Daarover gaat dit blog:
Voor alle schrijvers: ChatGPT is je nieuwe beste vriend

3.    Communicatiemedewerker: gevarieerd takenpakket en veel samenwerken

Het zit al in de naam: als communicatiemedewerker voer je de communicatiestrategie van jouw bedrijf uit. Het is een functie waarbij je meestal met zowel interne als externe communicatie te maken hebt. Hoewel dat wel per organisatie en branche kan verschillen. Samen met je collega’s in functies zoals marketingspecialist en communicatieadviseur vorm je het team Marketing & Communicatie. Communicatiemedewerkers werken overal: op scholen, bij overheidsorganisaties, goede doelen, stichtingen, mediabedrijven, cultuurorganisaties en in de commerciële wereld. Volop keuze dus. Maar, niet altijd werk je in een groot team. 

Je ondersteunt bij het uitvoeren van beleid

Meestal heb je als communicatiemedewerker een gevarieerde functie en is ondersteunen bij het uitvoeren van het communicatiebeleid jouw overkoepelende taak. Wat dat in de praktijk betekent? Je schrijft uiteenlopende teksten of laat ze schrijven. Verbetert en past de huisstijl zowel on- als offline toe. En zet het beschikbare budget zo effectief mogelijk in voor communicatie-activiteiten. Denk aan bijeenkomsten, brochures, jaarverslagen, magazines en websites. Samenwerken met anderen is onoverkomelijk en dat maakt je werk lekker gevarieerd!

4.    Werken als communicatieadviseur, iets voor jou?

Er zijn verschillende definities te vinden voor de functie van communicatieadviseur. Het ligt natuurlijk voor de hand dat iemand met deze functietitel adviseert over de communicatie van een organisatie, afdeling of persoon. Platgezegd: in deze rol breng je een boodschap op de juiste manier over aan een specifieke doelgroep. Binnen of buiten een organisatie. Of beter: je adviseert hierover en realiseert dat advies zelf of samen met andere communicatiecollega’s. Met als doel het gesprek aangaan met de omgeving en zo bijdragen aan een positieve reputatie van de organisatie of persoon. Een goede communicatieadviseur beschikt daarom over sociale en communicatieve vaardigheden, overtuigingskracht en werkt doelgericht. Je hebt namelijk vaak te maken met deadlines. Maar, niet alleen dat… 

Het werkveld van communicatie en marketing is de afgelopen jaren flink veranderd 

Online communiceren is net als het meten van de effecten van communicatie-inspanningen niet meer weg te denken uit het takenpakket van een adviseur. Dankzij digitalisering vervult een communicatieadviseur steeds meer de rol van communitymanager en/of relatiemanager. Samen met je collega’s en leveranciers voorzie je het netwerk van stakeholders met relevante en activerende informatie. Niet voor niets is het aantal communicatieprofessionals de afgelopen jaren flink toegenomen. Het vak blijft in beweging en weet nieuwe mensen te interesseren en bestaande communicatiecollega’s nog steeds te boeien. Jou ook?

Benieuwd waar het vak naartoe groeit?
Naast de bekende communicatie­functies van nu, ontstaan er steeds meer rollen die inspelen op digitalisering, maatschappelijke verandering en nieuwe manieren van werken. In deze blog kijken we vooruit: welke beroepen liggen in het verschiet voor communicatieprofessionals?
 Lees hier meer over toekomstige communicatieberoepen

5.    Social media zijn niet meer weg te denken uit het communicatievak

Met de komst van social media heeft iedereen een persoonlijk podium gekregen. En dus ook medewerkers van organisaties, omdat zij via online kanalen direct kunnen communiceren met grote groepen. Tegelijkertijd zijn sociale media een belangrijke plek voor bedrijven om hun imago te versterken, kennis te delen en naamsbekendheid en bereik te vergroten. Vanzelfsprekend dat het communicatieteam tegenwoordig vaak een contentspecialist heeft, want social media horen er helemaal bij. 

Social media zijn in de loop der jaren groots geworden

Qua omvang, maar zeker ook qua ruimte die het inneemt in de communicatiemix. Intern, omdat jouw collega zich ook online bevindt. En extern omdat je via social media gericht doelgroepen bereikt. Het analyseren van social media is dan ook een belangrijke taak van de specialist. Naast de nodige kennis van Instagram, Facebook, LinkedIn, X, Tiktok en Pinterest. Welk kanaal wordt ingezet en/of bijgehouden, hangt af van het soort organisatie. In alle gevallen ligt de focus van een contentspecialist op het creëren van online interactie en het vergroten van het bereik van een bedrijf. Dat vraagt creativiteit in beeld en tekst. Een goede contentspecialist doet dus veel meer dan af en toe een post plaatsen!

6.    Trafficmanager leidt communicatieverkeer in goede banen

Communicatie wordt vaak gelinkt aan de term ´spin in het web’. Als één van de functies binnen ons vak dat waarmaakt, dan is het die van trafficmanager wel. De functietitel kent meerdere varianten, want vaak wordt ook gesproken over projectcoördinator of creative planner. Als trafficmanager moet je goed kunnen plannen en dus vooruitdenken. Je coördineert ook projecten, dus die titels passen eveneens. Welke naam je er ook aan geeft, communiceren is vast onderdeel van het werk van een trafficmanager. Je werkt namelijk samen met een heleboel mensen zoals drukkers, fotografen, tekstschrijvers, geluidsmensen, enzovoort.

In deze functie ben je de schakel

Tussen de klant, leveranciers en de productieafdeling van het bedrijf waar je voor werkt. Vaak werk je bij een reclame- of communicatiebureau. Jij als – daar heb je ‘m weer - spin in het web zorgt ervoor dat projecten op rolletjes lopen. En dat dezelfde projecten binnen budget blijven en jullie deadlines halen. Ben jij in staat om onder druk toch alle ballen in de lucht te houden? Dan is deze functie misschien wel iets voor jou.

7.    Intern communiceren steeds vaker een hoofdzaak

Je kent ‘m vast: de uitspraak ‘Extern winnen is intern beginnen’. Interne communicatie gaat over communicatie binnen een organisatie. Toch beperkt het zich niet tot de medewerkers, want het werpt ook extern vruchten af als je interne communicatie op orde is. En dat gaat verder dan het uitbrengen van een personeelsblad, beheren van een intranet en organiseren van bijeenkomsten. Als intern communicatiespecialist kan je een belangrijke bijdrage leveren aan de cultuur en structuur van de organisatie waar je voor werkt.

Goede interne communicatie draagt bij aan de sfeer in een organisatie

Een intern communicatiespecialist zorgt voor meer verbondenheid en betrokkenheid binnen de organisatie. Zeker als communicatie in alle richtingen mogelijk is, dus niet alleen top-down. Toch is het geen standaardfunctie binnen organisaties. Vaak ligt de nadruk meer op de externe wereld. Bij organisaties waar wel wordt gewerkt met een IC’er valt deze persoon vaak onder de afdeling HRM of direct onder de directie. Dicht bij het vuur en met de mogelijkheid om de organisatie en collega’s echt verder te helpen met communicatieve vragen en dilemma’s.

Ben jij (of wil jij worden) die stevige interne communicatiespecialist?
In onze training Interne Communicatie ga je aan de slag met strategie, verandercommunicatie en jouw rol als adviseur. Onder begeleiding van vakspecialist Huib Koeleman leer je hoe je écht impact maakt binnen jouw organisatie.
👉 Ontdek de training Interne Communicatie

8.    Specialist crisiscommunicatie: geen 9 tot 5-baan

Een crisis kent allerlei vormen en is niet altijd te voorspellen. Toch kun je je voorbereiden met draaiboeken, een vast crisisteam, scenario’s en checklists. Een uit de hand gelopen crisis kan namelijk een negatief effect hebben op de reputatie van een bedrijf. De specialist crisiscommunicatie draagt met transparante communicatie over risico’s en crises bij aan de geloofwaardigheid van organisaties. Hij of zij houdt zicht op relevante maatschappelijke ontwikkelingen die mogelijk van invloed zijn op de bedrijfsvoering. Nooit met het doel om slecht nieuws te camoufleren. Zeker niet nu meer en meer openheid van organisaties wordt verwacht.

Door crisiscommunicatie preventief in te zetten, wordt de kans op reputatieschade kleiner 

Het is daarom slim als de expert crisiscommunicatie bij de directie aan tafel zit zodra het moeilijk gaat in een bedrijf. Op het moment dat zich een crisissituatie voordoet, moet je bereid zijn buiten kantoortijden te werken. Een crisis houdt zich niet aan kantooruren. Naast flexibiliteit heb je ook taalvaardigheid nodig. Je moet het medialandschap kennen en hierover – bij voorkeur in samenwerking met andere crisisteamleden - goed kunnen adviseren. 

9. Communicatiestrateeg: bouwen aan het merkimago

De manier waarop mensen naar je merk kijken, kan in één klap, of beter gezegd: met één communicatie-uiting, veranderen. Als communicatiestrateeg houd je je daarom bezig met het vormen én beschermen van het merkimago van je organisatie. De communicatiestrateeg staat klaar met strategische plannen, innovatieve campagnes en een scherp oog. Je houdt de maatschappij die constant in beweging is, nauwlettend in de gaten. Zo kun je de geloofwaardigheid en positie van je organisatie versterken.

Een proactieve houding en vooruitziende blik zijn voor een communicatiestrateeg basis skills

De communicatiestrateeg is onderdeel van het strategische team. En is verantwoordelijk voor het ontwikkelen en implementeren van strategieën die de communicatiedoelen van het bedrijf ondersteunen. Meestal zijn die doelen het opbouwen en beschermen van de reputatie, positieve relaties met belanghebbenden onderhouden en zorgen voor meer bekendheid en begrip. Een communicatiestrateeg is er ook om de impact van bijvoorbeeld reputatieschade te beperken. Wat een strateeg nodig heeft? Flexibiliteit, adviesvaardigheid, het vermogen om te anticiperen op trends en issues en communicatie skills (duh). 

10.    Houd het overzicht als communicatiemanager 

Eigenlijk ziet een communicatiemanager alles. Communicatiemanagers zijn verantwoordelijk voor het beheren en coördineren van alle communicatie van een organisatie. Het precieze takenpakket van een communicatiemanager ziet er bij elke organisatie nét even anders uit. Maar wat echt elke communicatiemanager doet? Communicatiemanagers zijn leiders en coördinatoren van het communicatieteam. Ze ontwikkelen, implementeren en evalueren strategieën die de communicatiedoelstellingen van de organisatie ondersteunen. Altijd samen met hun team.

Je bent een motivator van het communicatieteam

 Je kunt goed taken toewijzen en zorgen dat projecten en initiatieven soepel verlopen. Je ontwikkelt samen met je team strategische plannen. Je ontwikkelt een consistente merkboodschap en zorgt er ook voor dat deze boodschap op alle communicatiekanalen wordt overgebracht. Jij bent ook degene die de effectiviteit van jullie communicatie-initiatieven meet en evalueert. Zo kun je als dat nodig is de strategieën aanpassen. Je ziet het: de communicatiemanager vervult een sleutelrol op de communicatieafdeling. 

Je las het: een grote groep communicatiecollega’s houdt zich bezig met webredactie tot interne communicatie, journalistiek tot (publieks-)voorlichting en reclame tot community management. Dus: wat antwoord jij op de vraag ‘Wat voor werk doe je?’. Want ‘Ik werk in de communicatie’ zegt eigenlijk maar bar weinig over ons veelzijdige beroep.